Sarah Chaari, een Belgisch-Marokkaanse uit Charleroi die een sluier draagt en pas 17 jaar oud is, werd vorige week in Mexico gekroond tot wereldkampioene Taekwondo. De jonge atlete bezorgde België zijn tweede gouden medaille op een wereldkampioenschap en zijn eerste in de vrouwencategorie. Ze is ook de enige atlete ter wereld die in hetzelfde jaar de wereldtitel bij de junioren en de wereldtitel bij de senioren won.
In een patroon dat inmiddels bekend is omdat het keer op keer is herhaald, worden de internationale overwinningen van mensen die behoren tot gemarginaliseerde groepen in hun eigen land gevierd als nationale overwinningen. Alsof deze overwinningen een betoverende parenthese openen waarin deze mensen plotseling worden beschouwd als eersteklas burgers, waardig om hun land te vertegenwoordigen en de gelijke kansen te verpersoonlijken waarvan ze hebben geprofiteerd, worden de verschillende vormen van discriminatie die ze onderweg hebben ervaren gemakshalve over het hoofd gezien.
Het is echter moeilijk om deze analyse te vermijden, gezien het schrille contrast tussen de vindingrijkheid waarmee dit overwinningsverhaal wordt verteld en de benarde situatie van veel moslimvrouwen die de hoofddoek willen dragen in België. Hoewel de reis van de jonge Sarah Chaari getuigt van een formidabele en bewonderenswaardige strijdlust, mogen we niet vergeten om de som te bekijken van de obstakels, beproevingen en gedwongen ondervragingen waarmee veel moslimvrouwen geconfronteerd worden. De kroning van Sarah Chaari mag niet de som verdoezelen van de gedwongen verloocheningen, U-bochten en teleurgestelde ambities die het pad van veel gesluierde vrouwen markeren en die blijvende subjectieve gevolgen hebben. Ze kunnen niet vrij lesgeven, studeren of hun sport beoefenen en worden voortdurend blootgesteld aan vernederingen, discriminatie en beledigingen. De effecten van het publieke debat op het leven van vrouwen die ervoor kiezen om een hoofddoek te dragen, kunnen zelfs de meest vastberaden vrouwen tot het uiterste drijven.
Succesverhalen of “uitmuntendheid”, zoals ze meestal genoemd worden, zijn niet de belichaming van de inspanningen van de meerderheidssamenleving om minderheden op te nemen, net zo min als ze het teken zijn dat “waar een wil is, is een weg”. Het is daarom misplaatst om de uitmuntendheid van een individuele reis van een vrouw die een sluier draagt te vieren en tegelijkertijd de moeilijkheden van veel vrouwen die dezelfde keuze hebben gemaakt op het gebied van hun religieuze praktijken van de hand te wijzen. Mensen die objectief gezien het slachtoffer zijn van verschillende mechanismen van minderheidsvorming suggereren dat hun lot vooral afhangt van hun wilskracht, maakt hen ten onrechte verantwoordelijk voor de structurele problemen waarmee ze geconfronteerd worden.
